Ora mung misuwur kanthi jejuluk “Bumi Wali”, Tuban uga kuncara awit anane sakehe kuliner tradhisiyonal kang rasane jos banget tur unik. Kuliner-kuliner kasebut arang ditemokake ing dhaerah liyane. Kok ing dhaerah liyane, jajanan iki wae sebenere pancen wis arang ditemoni ing Tuban, kok. Salah sijine yaiku dumbeg. Dumbeg akeh ditemoni ing dhaerah Bancar lan Tambakboyo. Dumbeg jan-jane uga asring ditemokake nalika sasi Pasa nyedhaki riyaya. Nalika riyaya, dumbeg lumrahe dadi suguhan kanggo para tamu lan para sanak sedulur adoh kang lagi sowan menyang omah. Dumbeg sing khas uga cocog yen didadekake oleh-oleh sawise dolan ing Tuban.
Saka wujud lan teksture kang kenyel kuwi, dumbeg sanalika katon memper karo puding kang—jajanan “kekinian” sing digandrung nom-noman. Nanging apa ta sing njalari dumbeg kuwi kaya-kaya kalah pamor karo puding? Apa ya merga kalah rasa, utawa mung dumbeg wae sing asing miturut pawongan akeh? Sajane dumbeg kuwi uwenak banget, kok. Katitik saka rasane sing legi-legi gurih, bebakalan sing gampang digoleki, bungkuse sing unik, lan cara mangane sing unik—ra ngalahi carane mangan oreo, kudune dumbeg bisa saingan karo jajanan modheren saiki.
Bungkuse dumbeg iku unik. Ateges, bungkuse memper kaya conthong es krim kang bakale saka godhong lontar—godhong wit siwalan. Kenapa kok kudu nganggo godhong siwalan? Ora liya merga wit siwalan iku akeh banget ing tlatah Tuban lan gampang banget ditekuk-tekuk lan dibentuk kanggo buntele dumbeg. Cara nggawe buntele dumbeg yaiku kanthi cara dililit-lilitake mendhuwur. Iki dadi salah siji alesan sing njalari dumbeg luwih khas tinimbang jajanan tradhisiyonal liyane. Buntelan godhong lontar mau diarani “urung”. Saliyane kuwi, buntelan lontar iki ndadekake ambu saka dumbeg saya sedhep ana ambu-ambu lontar sing wangi lan sedhep.
Dumbeg bisa dipangan dening sapa wae, embuh nom embuh tuwa. Amarga komposisine sarwa nganggo komposisi alami tanpa migunakake komposisi kimia sing rung tamtu apik kanggo kesehatan. Carane mangan dumbeg uga bisa disebut unik banget, yaiku kanthi dibukak lilitane, diputer-puter saengga dumbeg bisa dicicipi. Cara sing kaya mangkono ndadekake mangan dumbeg saya seru. Mangan jajanan tradhisiyonal dumbeg iki saya mantep yen dipangan nalika lagi ngaso saka penggaweyan lan dikancani ombenan khas Tuban liyane kaya dawet siwalan. Regane dumbeg mung antarane Rp 1.000,- nganti Rp 2.000,-.
Dumbeg asale saka tepung beras, santen, lan gula aren. Gabungan saka bakal-bakal mau ndadekake rasa dumbeg gurih campur legi. Tekstur jajanan dumbeg iki kenyel-kenyel senadyan tanpa migunakake komposisi kimia. Warnane coklat tanpa pewarna kimia lan tanpa pengawet panganan kayata borak. Rupane sing unik tur beda karo liyane, dadi salah siji daya tarik sing diduweni dumbeg. Tanpa disimpen ing kulkas, dumbeg mung bisa tahan nganti sedina wae.
Sadurunge nggawe dumbeg, urung kudu wis dicepakake. Sawise urung-urung kuwi mau dadi, bakal-bakal jladrenan bisa dicawisake sing ing kono kuwi yaiku santen, tepung beras, lan gula aren. Bakal-bakal mau diulet nganti rata banjur dilebokake menyang urung. Jladrenan kuwi dilebokake menyang urung kira-kira 3/4 takeran wae. Sawise dilebokake, dumbeg sing durung mateng kuwi dilebokake menyang dandang lan didang nganti mateng. Sadurunge diangkat, genine dipateni lan dikipasi supaya bisa padhet lan ora ajur nalika diangkat. Dumbeg sing wis adhem banjur bisa didol utawa dipangan bareng kulawarga lan kanca-kanca.
Miturut sejarahe, dumbeg wis ana wiwit jamane Sunan Bonang. Jajanan tradhisiyonal iki asring dadi suguhane para wali nalika nganakake pepanggihan. Dumbeg uga nduweni filosofi bab kauriapan. Filosofi kasebut bisa katitik saka bungkuse. Godhong lontar sing diputer-puter lan diwiwiti saka lempitan cilik kuwi nduweni makna yen urip kudu lumaku saka “titik nol”. Saliyane kuwi, godhong lontar kuwi wujude saya mendhuwur saya ciyut. Kacundhukake karo filosofi kang tegese “yen saya dhuwur ilmu lan posisi kudu tetep madhep ngisor ora oleh gumedhe”.
Nah, dadi kaya mangkono kuwi jlentrehan cekak ngenani dumbeg. Sawise ngerti dumbeg, sing kudu sampeyan lakoni yaiku mung nyicipi jajanan jos iki. Tur, nyicipi dumbeg hukume dadi wajib kanggo sampeyan kabeh nalika dolan ing Tuban. Apa maneh yen kanthi alesan supaya ora penasaran karo wujud lan rasane. Piye, Lur? Gas?
Artikel iki ditulis dening Fitri Natalia
Comments