Candhi Pari yaiku salah sawiijine warisan budhaya saka Kecamatan Porong, Kabupaten Sidoarjo. Kanca-kanca kang omahe ana ing Sidoarjo mesthine ngerti ngenani Candhi Pari. Menawa ana sing ora ngerthi, Candhi Pari iku paninggalan saka Krajan Majapahit. Ngrembug bab Candhi Pari, mesthine wis dadi misuwur karo candhine wong Sidoarjo iki. Nanging, ora mung wong Sidoarjo hlo ya. Ana masarakat liyane kang weruh uga.
Candhi Pari nduweni sejarah kang wigati. Candhi kang diwangun ing mangsa Raja Hayam Wuruk iki kurang luwih wis ana ing taun 1293. Tandha diwangune candhi kasebut, bisa dideleng ing ndhuwur lawang Candhi. Candhi Pari, candhi kang dadi papan moksane Jaka Pandelegan amarga ora gelem didadekake kaluwarga Krajan Majapahit. Sejatine, kahanan kasebut arupa panuwun Raja Hayam Wuruk marang Jaka Pandelegan amarga wis ngewenehi asil tani ing mangsa paceklik. Nalika Raja Hayam Wuruk arep sowan, ora disangka yen Jaka Pandelegan moksa. Kanggo mangerteni papan moksane Jaka Pandelegan, mula diwangun Candhi Pari.
Yen arep plesiran menyang Candhi Pari, ora parlu nggawa dhuwit akeh amarga tiket mlebune kurang luwih Rp.5000. Tiket kasebut kanggo sarana ngrumat Candhi. Ora larang kanggo jajanan lan kaendhahan kang ditawarake dening Candhi iki. Menawa wis jeleh, bisa ndeleng Candhi Sumur kanthi nyebrang ing dalan cilik. Candhi Pari ora mung kanggo papan lelungan, nanging uga dadi papan sembahyang umat Hindhu. Mulane, dina-dina gedhe akeh wong Hindhu sembahyang. Amarga ana panataan antarane taun 1994-1999, dhayoh rituwal diwatesi jam 12 wengi.
Sawalike kaendahan Candhi Pari, ana perangan bab kang kudu dilaksanakake kanggo ngurmati candhi. Masarakat biyasane nganakake rituwal sajrone candhi. Menawa ana adicara dening warga bakal dianakake ing njabane candhi. Adicara kasebut arupa wayangan sadina sawengi ing pandhapa ngarep Candhi Pari. Kadang, ana sarujuk lan ora sarujuke masarakat amarga dianggep musrik. Nanging, saperangan masarakat uga pracaya yen bab kasebut bageyan saka budhaya lan wujud rasa kurmat marang Candhi Pari. Miturut wong kang njaga candhi, rikala biyen yen adicara wayangan ora dilaksanakake bakal akeh warga kang lelaran lan asil panen ora becik. Nanging, sawise dianakake adicara wayangan kasile panen lan kahanan liyane tansah becik.
Ora mung kahanan kasebut, nanging ana pranatan yen arep mlebu candhi kudu liwat tengen banjur mengiwa. Geneya kudu liwat tengen banjur mengiwa? sabab kasebut dipracaya kanggo ngurmati Candhi Pari. Semana uga kaya wong Islam mlebu Masjid. Menawa mlebu Masjid kudu nggawe sikil tengen padha kaya mlebu candhi kanggo sarana ngurmati papan panggonan suci. Mulane, yen arep menyang Candhi Pari kudu tata krama supaya ora ana kadadeyan kang ora dipepengini. Pepenget saka panunggu candhi wis disampekake marang panjaga. Panjaga candhi, banjur ngomong karo pangunjung yen panunggu candhi ngewenehi pepenget. Kadang bab becik lan ala kang disampekake marang sapa wae kang sowan.
Dadi nalika arep plesiran menyang Sidoarjo, Candhi Pari iku wajib ditekani amarga ora mung nemokake kaendahan nanging uga ana unsur mistis. Sawetara cukup tekan kene, crita kang bisa dakjlentrehake. Mula nalika lodhang, ayo padha mampir ing Candhi Pari. Ora mbutuhake dhuwit akeh kanggo dolan menyang Candhi Pari. Nanging, bensin kang kudu dikebak isine ya. Wekasan, aja nganti lali budhaya dhaerahhe. Amarga sakabehane budhaya bakal dadi titikane bangsa. Sing pasthi, dadi warga Sidoarjo kudu bungah anane warisan budhaya kang isih asri ing Kutha Sidoarjo. Oh iya ana sapisanan maneh, aja lali mampir menyang Candhi Pari ya kanca-kanca.
Dening Dinda Angga
Comments